ZUS – trudny rok 2023

Pamiętacie Państwo ten mem, w którym zastęp strażaków wygodnie siedzi na ławce i wpatruje się w płonący budynek, a w tle widać wezwanie: „wszystkie jednostki do akcji – płonie ZUS!”?
A może kojarzycie powiedzenie: „owoc żywota Twojego JE… ZUS”?

Te i inne powiedzenia przydadzą się w dzisiejszym temacie – temacie, który od kilku dni mrozi krew w żyłach wielu, szczególnie mniejszych przedsiębiorców, czyli tych, którzy są „panami swojego czasu” oraz tych, którzy zatrudniają do 9-ciu pracowników, czyli w Polsce wg danych GUS blisko 2,3 mln firm.

O czym mowa? O wysokości składek na ubezpieczenia, które co miesiąc przekazujemy na rachunek składkowy administrowany przez ZUS. Czy mówimy też o innych zmianach w ZUS? Tak, ale o tym w swoim czasie. Zacznijmy od początku.

Jakie składki opłaca przedsiębiorca w jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG)

Wysokość składek ZUS to kwestia, która od dłuższego czasu martwi wielu przedsiębiorców, szczególnie tych najmniejszych.

Osoby, które założyły swoją pierwszą firmę mogą skorzystać z ulgi na start, która polega na tym, że przez 6 pełnych miesięcy nie płaci się składek na ubezpieczenia społeczne. Później przedsiębiorca przez 24 miesiące opłaca składki preferencyjne (obniżone), które są uzależnione od wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w roku danym roku. Po tym czasie może skorzystać z małego „ZUS plus” do maksymalnie 36 miesięcy. Następnie opłaca standardowe składki lub wyższe, jeśli sam tak postanowi.

Ulga na start w zeszłym roku wynosiła poniżej 400 złotych – była niepodzielna, równa dla wszystkich oraz przewidywalna. Znacznie ułatwiało to planowanie pierwszych budżetów młodej firmy. Od 1 stycznia 2022 r. wraz z wprowadzeniem Polskiego Ładu mechanizm się zmienił, a po wprowadzeniu Polskiego Ładu 2.0 dodano dla niektórych podatników możliwość odliczania jej od podstawy opodatkowania. Zmienione w połowie roku rozwiązanie oczywiście zmniejszyło w pewnym stopniu zobowiązania podatkowe, jednak dodatkowo mocno skomplikowało Wasze rozliczenia.

Od lipca 2022 roku przedsiębiorcy opodatkowani:

• na zasadach ogólnych płacą składkę zdrowotną w wysokości 9%, jej podstawą jest dochód uzyskany w rozliczanym okresie, uregulowana składka nie podlega odliczeniu od dochodu ani od przychodu jak u podatników stosujących inne formy opodatkowania;
• na zasadach liniowych płacą 4,9%, jej podstawą także jest uzyskany w okresie dochód, przedsiębiorca ma jednak możliwość odliczenia zapłaconych składek od podstawy opodatkowania do wysokości 8700 zł w roku,
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mają aż trzy poziomy składek uzależnionych od wysokości przychodu uzyskanego w roku podatkowym i możliwość odliczenia 50% uregulowanych składek od przychodu,
• likwidowaną stopniowo kartą podatkową opłacają składkę naliczaną od podstawy w wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli 3010 zł w 2022 roku.

Po uldze na start właściciele firm wkraczają w ubezpieczenia społeczne i zostają objęci obowiązkiem opłacania składki emerytalnej, rentowej i wypadkowej. Od wyłącznej woli i biznes planu zależy teraz czy zdecyduje się na ubezpieczenie chorobowe. Składki na tym etapie nadal są niewielkie w porównaniu do składek podstawowych (szczegóły w tabeli poniżej) i w związku z tym ewentualne świadczenia z tytułu choroby też nie będą wysokie (w 2022 wynoszą niecałe 26zł za dzień zwolnienia chorobowego).

Jeśli przedsiębiorca spełni ustawowe warunki do skorzystania z kolejnych preferencji przez kolejne 36 miesięcy będzie mógł korzystać z rozwiązań nazywanych potocznie Małym ZUSem Plus. Ile w tym wariancie wynoszą składki? Tu niestety wszystko zależeć będzie od wyników Państwa firm, czyli dochodu za ubiegły rok. W tym okresie składki na ubezpieczenia społeczne kształtować się będą na poziomie pomiędzy kwotą zbieżną ze składkami preferencyjnymi, a składkami podstawowymi, nie będą jednak wyższe. Oczywiście w tym wariancie i przy składkach preferencyjnych postarajcie się nie zapominać o konieczności regulowania składek zdrowotnych. Przypomnę jedynie, że naliczane są one wg tych samych zasad co przy uldze na start.

Po wykorzystaniu możliwych ulg i preferencji pozostaje przedsiębiorcy już tylko opłacanie standardowych składek powiększonych dodatkowo o fundusz pracy i oczywiście dobrowolną składkę chorobową.

Rozumiem, że ta ilość terminów i zawirowań na przedsiębiorczej ścieżce może przyprawić o ból głowy. Ale jeśli potrzebujecie Państwo przedyskutować to na spokojnie, powoli, uzyskując pełniejszą informację to zapraszamy do nas (kontakt na dole). W KBR PLUS zawsze chętnie odpowiemy na Państwa wątpliwości i wyjaśnimy wszystkie kwestie.

Jakich zmian można oczekiwać w kolejnym roku?

- w 2023 r. ZUS zakończy realizację trzeciego etapu zmian systemowych. Ostatnie zmiany mają dotyczyć tych mikro przedsiębiorców, którzy jeszcze nie założyli konta na PUE ZUS. Obowiązek założenia konta dotyczy obecnie już tylko pracodawców ubezpieczających do 5 osób. Celem zmiany jest przyśpieszenie załatwiania spraw urzędowych, redukcja kolejek, szerszy dostęp do informacji np. o swoich ubezpieczeniach oraz ma zwiększyć bezpieczeństwo poprzez ograniczenie fizycznego kontaktu z urzędem. ZUS stara się umożliwić załatwienie wszelkich spraw on-line, natomiast na ten moment jest jeszcze wiele spraw, do których petenci muszą udać się bezpośrednio do placówki;

Nie posiadacie jeszcze konta na PUE ZUS? Klienci KBR PLUS mają je tworzone w standardzie – jeśli potrzebujecie pomocy w jego założeniu skontaktujcie się z nami.

- planowana jest dwukrotna podwyżka wynagrodzenia minimalnego, co oznacza zmianę kwoty bazowej dla ubezpieczeń przedsiębiorców.

O jakich podwyżkach mówimy?

Początek każdego roku to okazja do weryfikacji cen ze względu chociażby na potencjalny wzrost wydatków dla przedsiębiorców, który przekłada się pośrednio na ceny potencjalnych produktów. Biorąc pod uwagę aktualną sytuacje gospodarczą, w której się znajdujemy rynek spodziewał się obniżki podstaw naliczania składek, natomiast realnie mają one wrosnąć i są zgodnie oceniane przez ekspertów jako rekordowo wysokie.

By łatwiej zobrazować skalę zmian zestawiliśmy składki tegoroczne z planowanymi przyszłorocznymi. Porównanie to z pewnością ułatwi kalkulacje potencjalnych cen produktów na przyszły rok.

Forma opodatkowania	Składka zdrowotna
	2022	I połowa 2023	II połowa 2023
Zasady ogólne	9% od dochodu, nie mniej niż 270,90zł	9% od dochodu, nie mniej niż 314,10zł	9% od dochodu, nie mniej niż 324,00zł
Podatek liniowy	4,9% od dochodu, nie mniej niż 270,90zł	4,9% od dochodu, nie mniej niż 314,10zł	4,9% od dochodu, nie mniej niż 324,00zł
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych	Roczny przychód do 60000zł: 335,94zł   Przychód 60000-300000: 559,89zł   przychód powyżej 300000zł: 1007,81zł	Uzależniony od przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w czwartym kwartale roku*	Uzależniony od przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w czwartym kwartale roku*
Karta podatkowa	270,90zł	314,10zł	324,00zł

* dane nieznane na moment pisania artykułu

Na podstawie przedstawionych danych można wyliczyć, że:

- składki preferencyjne wzrosną o 19,60% i spowodują dodatkowe obciążenie przedsiębiorcy na kwotę 609,42zł rocznie;
- składki standardowe to wzrost o 15,49% i wzrost dodatkowych kosztów na poziomie 2251,92zł;
- składki zdrowotne na poziomie minimalnym to kolejne 19,6% i kolejne 577,80zł wydatków.

Niektórzy mogą zadać sobie pytanie skąd biorą się kwoty bazowe podstawy składek na ubezpieczenia społeczne. Niestety kwoty bazowe podstawy standardowych składek są parametrem niepowiązanym z jakimkolwiek dochodami indywidualnego przedsiębiorcy. Ich poziom jest ogłaszany przez GUS, a ten przyjmuje do ich określenia średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale poprzedniego roku. Ten sposób liczenia bywa mocno krzywdzący dla samozatrudnionych. Obejmuje się nim bowiem przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 10 pracowników, bez uwzględniania wynagrodzeń w sferze budżetowej. O składkach niewielkich przedsiębiorców decydują więc duże jednostki, korporacje, w których wynagrodzenia często pozostają w sferze marzeń mikroprzedsiębiorcy.

Jak zmiany w nowym roku mogą wpłynąć na przedsiębiorców?

Zwiększone koszty prowadzenia działalności przy konieczności utrzymania cen na rozsądnym poziomie (takim by utrzymać klientów) w czasie galopującej inflacji stanowić mogą dla wielu przedsiębiorców wyzwanie, a nawet barierę nie do przeskoczenia. Dodatkowo odczuwalny przez wielu brak powiązania jakości i zakresu świadczeń opieki medycznej ze składką zdrowotną nie wpływa na zrozumienie i wzrost poparcia nowych rozwiązań wśród przedsiębiorców. Niestety w najbliższym czasie spodziewać się można, że wielu przedsiębiorców będzie zmuszonych do likwidacji działalności, ze względu na zbyt wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej lub z drugiej strony wzrastającego trendu na przechodzenie w tak zwaną „szarą strefę”.

Postarajmy się być optymistami i na koniec odejdźmy od negatywnych stron wprowadzonych zmian. Warto więc również wspomnieć, że wyższe składki spowodowane wyższymi sumami ubezpieczenia to także wyższe świadczenia dla ubezpieczonych. Ta swoista waloryzacja powoduje, że dziś płacąc składki mocno odczuwamy je mocnie w portfelu.

Warto natomiast zadać sobie pytanie: Czy chcielibyśmy otrzymywać niskie zasiłki chorobowe, rentę lub emeryturę w dzisiejszych czasach? Oczywiście, że nie. I właśnie temu ma służyć kolejna zmiana podstaw ubezpieczeń społecznych.

 

Piotr Pęcherski

 

 

 

KBR PLUS Sp. z o.o.

e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

tel. 605 339 050

www.kbrplus.pl

www.facebook.com/kbrplus

www.linkedin.com/company/kbrplus/